Het is de ochtend na de avond, waarop in Nederland een zogenaamd protest werd geuit tegen de avondklok. Vanuit ons recht in deze democratie om te mogen protesteren, om voor je mening uit te komen, vonden enkele honderden relschoppers het nuttig en belangrijk om auto’s, fietsen en ruiten van nietsvermoedende burgers die netjes hun avondklok uitzaten, te vernielen. Winkelruiten ook, en de winkels werden gelijk ook maar geplunderd, nu ze er toch waren. Gewapend met messen en golfballen, stoeptegels en bakstenen, gingen ze de politie en ME te lijf.
Vreedzame koffie-demonstranten werden de dupe van deze relschoppers. Zij werden aanvankelijk met rust gelaten, maar uiteindelijk toch ook hardhandig van pleinen en parken geveegd.
Een voedingsbodem voor alle partijen… Dus we staan pas aan het begin. Wat is er nu eigenlijk aan de hand? Waar staan we in verdeeld Nederland?
Iedere groepering voelt zich in Nederland veilig genoeg om van zich te laten horen. Netjes en ronduit onbeschoft. Vriendelijk en haatdragend. Respectvol en volslagen respectloos.
Vreedzame demonstranten hebben het recht om een koffie-sit-in te organiseren. Het is goed dat je kritisch mag zijn over ons mondkapjes-, vaccin- en avondklokbeleid. Ik ben dat eerlijk gezegd ook, alleen bekijk ik alles vanuit alle kanten, waardoor ik daar uiteindelijk niet ga zitten. Dat noemen zij wellicht laf, ik strijd op mijn manier. Dat deze vreedzame demonstranten uiteindelijk voor hun eigen veiligheid en dat van de binnenstad worden verzocht te vertrekken, is in het licht van de situatie zeer verdedigbaar. Dat zij zich ertegen verzetten ook. Dat ze daarmee de frontlinie worden van de relschoppende hooligans, is echter ook onvermijdelijk. De grimmige situatie die ontstaat, wanneer politie wordt ingezet om demonstraties te ontbinden, vormt het startschot voor de vernielzucht van hooligans, die zich verschuilen achter het recht om te protesteren…
Deze hooligans op hun beurt, zijn opgeroepen via social media en hun eigen georganiseerde kringen. Het is een mix van virus-ontkenners, voetbal-hooligans, anti-avondklokkers, rechts-extremisten en ‘ik ben gewoon boos dus geef me een reden om te rellen en ik ben er bij’-ers. Mensen die zich in andere tijden tegen elkaar keren, verenigen zich nu tegen de democratie. In hun ogen – versterkt door het algoritme van social media en Google – verandert onze rechtstaat, onze democratie, in een dictatuur. Ze voelen zich niet gehoord en begrepen. En omdat ze weinig omhanden hebben en in veel gevallen sturing en begeleiding volstrekt ontbreken (denk aan ouders, opvoeding, school, banen en hulpverlening) kan deze situatie snel escaleren. De mate van geweld en de wijze waarop, zijn in geen enkel geval goed te praten, maar voor hen lijkt het de enige uitweg. Ofwel ze komen uit een achtergestelde groep in onze samenleving (achterstandswijken, dus gewend niet gezien te worden, minderheden die hun hele leven al tegen discriminatie oplopen) of ze hebben pech gehad (afgekeurd, baan kwijt, schulden opgebouwd, enzovoorts; een neerwaartse spiraal) of ze zijn terecht gekomen in het voetbalgeweld, en zo zijn er nog meer redenen te vinden. Nogmaals, het keurt nooit het geweld goed, maar als je er warmpjes bij zit en een betrokken, fijne opvoeding heb gehad, en daarna altijd – met hard studeren en werken – jezelf hebt kunnen verzorgen, dan kún je niet begrijpen wat er in deze hoofden omgaat. En dus waarschijnlijk ook niet hoe je dit het beste aanpakt.
Want die groep nietsvermoedende, brave burgers die netjes achter hun eigen voordeur zaten, die hoeven dit geweld niet te gebruiken. Die zijn misschien wel net zo fel tegen mondkapjesplicht en avondklok, maar ze hebben een fijn huis en een baan waar ze de volgende dag weer naar toe kunnen. Ze verdienen hun geld met (thuis)werken en besteden dat aan mooie fietsen, auto’s en andere spullen die ze willen hebben. Ze hebben uitzicht op een toekomst, of zitten al in de laatste fase van hun rijke leven. Ze zullen nooit begrijpen hoe het voelt als je in je leven zoveel pech en ellende hebt, dat relschoppen de enige uitweg lijkt. Ze worden enkel gevoed met beelden op het journaal van schoffies in joggingbroeken en op sneakers die een complete binnenstad verwoesten, inclusief hun fiets. Ze zien deze mensen zich ook keren tegen politie en ME en begrijpen echt niet wat deze ‘asocialen’ bezielt.
Het begrijpen hoeft niemand. De vreedzame demonstraties niet; als jij het niet begrijpt, maakt het hún waarheid niet minder waar. De vernielingen niet; als jij ze niet begrijpt, worden zij alleen maar sterker gevoed. De mondkapdragende thuiszitters niet; als zij graag wél de regels volgen, maakt ze dat geen makke schapen.
Iedere groepering – en ik vergeet er een heleboel; denk aan vaccinatieweigeraars, 5G-complotdenkers, kick-out-zwarte-pieters, enzovoorts, enzovoorts – heeft eigen argumenten en redenen om de situatie te benaderen op de manier die ze nu kiezen. Iedere groepering voelt zich in Nederland veilig genoeg om van zich te laten horen. Netjes en ronduit onbeschoft. Vriendelijk en haatdragend. Respectvol en volslagen respectloos.
En daar zit hem de kneep. Welke manier kies je om van je te laten horen? Hoe verander je de situatie, zonder zelf weer een voedingsbodem voor de volgende groepering te zijn? Want wat heb je aan ‘anoniem’ gescheld op social media, veilig vanachter je pc, en je dan verschuilen achter het argument: “maar ik verniel tenminste geen lantaarnpaal?” Nee dat klopt, maar je hebt met je bericht misschien wel weer iemand aangezet om de straat op te gaan en het wel te doen.
Ik wil op geen enkele wijze welk geweld dan ook verdedigen. Maar ik wil je laten zien dat ook jij schuldig bent aan deze verdeeldheid. Ik ook. Ik ben niet heilig en kan me soms ook niet inhouden te reageren. Maar na de beelden van gisteravond, 24 januari 2021, ben ik totaal aangeslagen. Ziek. En dat terwijl precies die avond mijn Covid-quarantaine ten einde was.
Ik moet opnieuw helen. Vannacht heb ik geen oog dicht gedaan. Waar gaat het heen, als ons enige antwoord is: de kop inslaan, waterkanonnen inzetten en hard optreden? Waar gaat het heen als volksvertegenwoordigers zich blijven keren tegen een groep die zich al niet vertegenwoordigd voelt? Waar gaat het heen als de modale, hardwerkende medemens op social media vindt dat iedereen zich aan de regels moet houden, maar ondertussen stiekem ook wel eens een tweede persoon op bezoek laat komen, want ja “de regels zijn wel echt belachelijk streng en duren nu echt te lang”. Waar gaat het heen als je denkt dat je iets verandert aan je situatie door een complete binnenstad te vernielen?
Internet: voor iedereen een platform, voor iedereen een waarheid. Voor de wappies, de complotdenkers, de critici, de regelvolgers, de politiek. Iederéén vindt zijn eigen waarheid in het web van ‘nieuwsberichten’.
We zijn allemaal aan zet, allemaal! Politiek, politieapparaat, hardwerkende burgers, vreedzame demonstranten en hooligans. We zijn allemaal schuldig en onschuldig. Stop met vingers wijzen! Stop met je rug toekeren. Start bij jezelf. Wat is jouw bijdrage? Wat kun jij anders doen?
Besef dat alles wat jij leest, ziet en hoort gekleurd wordt door het algoritme van social media en Google. Besef dat de berichten die in jouw tijdlijn tevoorschijn komen, andere berichten zijn dan in mijn tijdlijn. Omdat jij je met het één bezig houdt, en ik met het ander. Snap dat jij gevoed wordt in je ongenoegen, omdat je nu eenmaal een keer een artikel of filmpje hebt aangeklikt, omdat je in Google een zoekterm hebt gebruikt. De verdeeldheid wordt gevoed door internet: voor iedereen een platform, voor iedereen een waarheid. Voor de wappies, de complotdenkers, de critici, de regelvolgers, de politiek. Iederéén vindt zijn eigen waarheid in het web van ‘nieuwsberichten’. Fake, deepfake, waarheid, halve waarheid; we slikken alles voor zoete koek en jij vindt altijd het bericht waardoor je denkt: zie je wel!
We leven in een democratie. Een democratie in crisis. We hebben 4 jaar geleden een volksvertegenwoordiging mogen kiezen en daar is ons huidige kabinet, inclusief de huidige oppositie uit voortgekomen. Deze volksvertegenwoordigers maken zich iedere dag hard voor jou. Ook als jij je niet gehoord voelt, ze denken in het belang van Nederland. En nee, ik ben het lang niet altijd met ze eens. Als ondernemer niet, als mens niet. Maar ik heb wel gestemd. Ik heb met mijn stem getracht een deel van mijn gedachtengoed in de vertegenwoordiging te krijgen. En ik moet ook accepteren dat een deel van Nederland ander gedachtengoed heeft en dus anders stemt. En dat daarom met mijn stem niet al mijn wensen waarheid worden. Misschien zelfs heel weinig. Het geeft aan dat ik wellicht een kleine club vertegenwoordig. Maar we zitten in een crisis. Er worden keuzes gemaakt. Keuzes waar je het mee eens en oneens mág zijn.
Dit is ons systeem. Laat je stem horen als het systeem lijkt te ontsporen. Maar blijf van andere mensen af. En respecteer het wanneer mensen hun stem laten horen. Respecteer demonstraties en andere meningen. Daar is ons land juist groot in.
Daarvoor heb je geen geweld nodig. Geen vernielingen. Nooit. Enkel een open mind en het vertrouwen dat het goed komt, dat het anders kan. Wijs met je vinger naar jezelf. Wat ga jij doen?
Juud schrijft... 